Penyakit demensia (atau dementia) bukan satu penyakit tunggal, tetapi sekumpulan gejala yang menjejaskan fungsi otak seperti ingatan, pemikiran, pertimbangan dan tingkah laku. Ia berpunca daripada kerosakan atau kehilangan sel-sel otak. Terdapat pelbagai jenis demensia, dan setiap satunya ada punca yang berbeza.
Berikut ialah punca utama demensia:
1. Penyakit Alzheimer
Punca paling biasa demensia.
Disebabkan oleh penimbunan plak protein (beta-amyloid) dan kekusutan dalam otak yang merosakkan sel otak dan sambungan antara sel.
Bermula dengan kehilangan ingatan jangka pendek dan makin merosot dari masa ke masa.
2. Demensia Vaskular
Disebabkan oleh kerosakan salur darah otak (contohnya akibat strok, tekanan darah tinggi, kolesterol tinggi).
Menjejaskan bekalan darah ke otak, menyebabkan kematian sel otak.
Biasanya memberi kesan kepada kebolehan membuat keputusan, bukan hanya ingatan.
3. Demensia Lewy Body
Disebabkan oleh penimbunan protein abnormal yang dipanggil Lewy bodies dalam sel otak.
Menyebabkan turun naik fungsi mental, halusinasi, dan masalah pergerakan (mirip Parkinson).
4. Demensia Frontotemporal
Berlaku apabila bahagian depan dan tepi otak merosot.
Menjejaskan tingkah laku, personaliti, dan pertuturan.
Selalunya berlaku pada usia lebih muda (40–65 tahun).
5. Penyebab Lain (Kurang Lazim)
Kecederaan otak berulang (seperti pesakit trauma kepala atau atlet sukan lasak).
Jangkitan otak (seperti HIV, sifilis, penyakit Creutzfeldt-Jakob).
Ketumbuhan otak atau tekanan cecair dalam otak (normal pressure hydrocephalus).
Kekurangan vitamin B12, tiroid rendah, atau keracunan (contohnya alkohol kronik) juga boleh menyebabkan gejala demensia yang boleh dirawat.
Faktor Risiko Umum:
Umur meningkat (risiko lebih tinggi selepas 65 tahun)
Sejarah keluarga
Tekanan darah tinggi, diabetes, kolesterol tinggi
Merokok, alkohol berlebihan
Kurang bersenam, kurang rangsangan mental
Obesiti
Berikut ialah cara-cara menggelakkan Dimensia yang disokong oleh hasil kajian:
1. Jaga Kesihatan Jantung & Salur Darah
Kerana otak sangat bergantung kepada aliran darah yang baik:
Kawal tekanan darah (elakkan hipertensi)
Kawal gula dalam darah (cegah atau kawal diabetes)
Jaga kolesterol
Berhenti merokok & kurangkan alkohol
Senaman kardiovaskular seperti berjalan kaki 30 minit setiap hari
2. Aktifkan Minda
Baca, menulis, belajar perkara baru
Main permainan minda (teka silang kata, sudoku, catur)
Ambil kelas atau kursus (contoh: komputer, bahasa, kemahiran baru)
Gunakan kedua-dua belah tangan/minda untuk aktiviti harian (latih otak jadi fleksibel)
3. Aktif Sosial
Berkawan, berbual, hadiri majlis atau sertai komuniti
Elakkan menyendiri atau terlalu lama menyendiri, kerana kesunyian meningkatkan risiko demensia
Libatkan diri dalam aktiviti sukarelawan atau keagamaan
4. Pemakanan Sihat (Diet Mesra Otak)
Amalkan Diet Mediterranean atau MIND Diet:
Banyak sayur, buah, kekacang, bijirin penuh
Ikan (omega-3) sekurang-kurangnya 2 kali seminggu
Minyak zaitun sebagai lemak utama
Kurangkan garam, gula dan makanan diproses
5. Tidur yang Berkualiti
Tidur 6–8 jam sehari, waktu tetap
Tidur yang terganggu boleh mengganggu fungsi otak & bersihkan toksin
6. Lindungi Otak dari Kecederaan
Guna topi keledar bila menunggang
Pasang pelindung jatuh di rumah (terutama warga emas)
Elakkan risiko jatuh atau kemalangan
7. Kurangkan Tekanan & Jaga Emosi
Amalkan teknik relaksasi (zikir, doa, pernafasan dalam, meditasi)
Berbincang jika tertekan – jangan simpan sendiri
Tekanan kronik boleh merosakkan sel otak
8. Rawat Masalah Kesihatan Lain
Dapatkan rawatan awal jika ada kemurungan, masalah tiroid, kekurangan vitamin B12, dsb.
Ringkasnya:
Gaya hidup sihat = Otak sihat. Apa-apa yang baik untuk jantung, juga baik untuk otak.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan